OBEZİTENİN TEMELİNDE O VAR
Trans yağların obezite gelişimine de sebep olarak kalp ve damar hastalıkları riskini artırdığını söyleyen Sağlığa Evet Derneğinden Prof. Dr. Füsun Yıldız “Trans yağ, diğer kaynaklarla karşılaştırıldığında daha fazla kilo alımına sebep oluyor. Bu yağların büyük bir bölümü karın bölgesinde toplanıyor. ABD’deki California Üniversitesinin araştırmasına göre de doymuş yağ tüketimi günlük 20 gramı aştığında “obezite” riski yüzde 80 artıyor. Trans yağlar ayrıca karaciğer kanserine kadar giden karaciğer yağlanmasının da en önemli sebeplerinden biri” dedi.

NEDİR?
Daha az akışkan ve yüksek erime noktasında olması için endüstriyel kimyasal değişime uğratılmış yağ çeşididir. Ayrıca mesela kızartma yaparak defalarca kullanılan yağlar da kendiliğinden trans yağ hâline dönüşür. Yağlar, raf ömrünü uzatmak, sıvı yağları katı hale getirmek, pişirme ve kızartma sırasında yanmayı ve koyulaşmayı azaltmak, miktarı artırmak için işleme tabi tutulur. Trans yağlar daha ucuz olduğu için ticari açıdan da ekonomiktir. Trans yağların yüzde 79’u suni, yüzde 21’i natüreldir. Hayvansal yağların yüzde 2-5’i trans yağdır ama zararlı olduğu gösterilememiştir.

YASAK SAĞLIĞI İYİLEŞTİRİYOR
Trans yağları yasaklayan ülkelerde sağlık parametrelerinin iyileştiğine işaret eden Sağlığa Evet Derneği Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı “Danimarka endüstriyel trans yağları yasakladı. Sonuçta kalp damar hastalıkları yüzde 3,2 azaldı. ABD New York eyaletinde trans yağı yasaklayan belediye bölgelerinde kalp krizinden hastaneye yatışların oranı yüzde 7,8 azaldı. Türkiye de trans yağlarla mücadelede önemli adımlar attı. Kanser, alerji, çeşitli damar hastalıkları ile kalp problemlerinin oluşmasına sebeple olan trans yağların yiyeceklerden tamamen kaldırılabilmesi için üretiminin de durdurulması gerekiyor. Bu konuda mevzuatın çıkması lazım. Çok az kaldı, neredeyse koşuyu tamamlamak üzereyiz. 31 Aralık 2019’a kadar mevzuatın tamamlanmasını bekliyoruz” dedi.

HEDEF 2023
Dünya Sağlık Örgütü’nün trans yağ tüketiminin toplam enerji alımının yüzde 1’inden az olması gerektiğini vurguladığını söyleyen Marmara Üniversitesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Pınar Ay “DSÖ, Mayıs 2018 yılında (Replace-Yerine Koy) başlığı altında uzun soluklu bir proje başlattı. Ülkelerde trans yağ yerine sağlıklı yağların kullanılması desteklemek ve trans yağların zararlarına dikkat çekmek amacıyla bilgilendirme konusunda faaliyetler yapmak, endüstriyel trans yağların kaldırılması için mevzuat oluşturmak, yasal düzenlemelerin uygulanmasını desteklemek amacıyla hayata geçirilen bu proje 2023 yılına kadar trans yağın gıda tedarik zincirinden kaldırılmasını amaçlıyor. Her 100 gram yağ için en fazla 2 gram trans yağ üst sınırı getiriliyor” dedi.

GRAMINDA YÜZDE 5 ÖLÜM RİSKİ
Hiç tüketilmemesi gerekiyor ancak Dünya Sağlık Örgütü mecburi sınırın her 100 gram yağ için yüzde 2 olabileceğini bildiriyor. Oysa orta boy patates kızartmasında 8 gram, bir dilim kekte 4,5 gram, bir tane çikolatalı donutda 5 gram trans yağ bulunuyor. 5 gram trans yağ kalp ve damar hastalıkları riskini yüzde 25 artırıyor… Tüketicinin etiketlerde “Trans Yağ Yoktur” ibaresini araması gerekiyor. DSÖ, 100 gram ya da yüzde 1’in altındaki miktarı sıfır trans yağ olarak kabul ediyor.