Savaş bitmedi! “Washington Şam’a döndü, derhal istifa!”

ABD’yi kasıp kavuran protesto dalgasında patlama sesleri duyuldu, sokaklar savaş alanına döndü. Trump’ın orduyu sokağa çıkarma tehdidiyle başlayan kaosta Trump’ın yanında kamuflajlarıyla yürüyen Genelkurmay Başkanı ve Savunma Bakanı’nın istifası isteniyor.

ABD’yi tepetaklak eden gösteriler ikinci haftasına girerken, siyah George Floyd’u boynuna diziyle basarak öldüren polis Derek Chauvin’in bugün ilk kez hakim karşısına çıkması bekleniyor. Floyd’un ‘Nefes alamıyorum’ diyerek yalvardığı görüntünün sosyal medyada yayılmasıyla görevden alınan, daha sonra yükselen tepkiler üzerine tutuklanan beyaz polis Derek Chauvin’e, ikinci dereceden cinayet suçlaması yöneltilecek

47 yaşındaki Afrika kökenli Amerikalı Floyd’un öldürüldüğü Minneapolis’te, polis teşkilatının lağvedilmesine karar verildi. Minneapolis kenti Belediye Meclisi’nin yeterli çoğunluğu, polis teşkilatını dağıtıp yeni bir anlayışla yeni bir kolluk gücü oluşturma sözü verdi. 13 üyeli Belediye Meclisi’nin dokuz azası, polisin ırkçılıkla suçlandığı şehirde ‘yeni bir kamu güvenliği modeli’ oluşturulacağını bildirdi.

Binlerce gösterinin önünde kararı ilan eden Belediye Meclisi Başkanı Lisa Bender “Buradayız çünkü burada Minneapolis’te ve ABD’nin dört bir yanındaki şehirlerde mevcut polis ve kamu güvenliği örgütlenmesi, toplumumuzun güvenliğini sağlamıyor. Teşkilatta aşamalı olarak reform yapma çabalarımız başarıya ulaşamadı” dedi.

Bender polis teşkilatının dağıtılıp yeni bir anlayışla yeni bir kolluk gücü oluşturma planlarının ayrıntılarının derinlemesine tartışılması gerekeceğini kaydetti ve polise ayrılan kaynakların bir kısmının sosyal projelere aktarılmasına çalışacağını ekledi. Bu arada Belediye Meclisi üyelerinden Alondra Cano, Tweeter mesajında, meclisin veto edilemeyecek bir çoğunluğunun, kentteki polis teşkilatının ‘reformla düzelmeyeceği ve bu nedenle mevcut sistemin son bulması gerektiği’ konusunda hemfikir olduğunu duyurdu.

Belediye Başkanı Jacob Frey, polis teşkilatının yeniden oluşturulmasına karşı çıkmış ve kalabalıklar tarafından yuhalanmıştı. Minneapolis Belediye Meclisi, polisin gözaltı sırasında uyguladığı dizini bastırma da dahil nefessiz bırakma yöntemlerini yasaklayan bir dizi değişikliği de kabul etti.

Minneapolis Belediye Meclisi üyelerinin açıkladığı reform planı muhtemelen ABD çapında kamu güvenliği ve polis örgütlenmesi konusunda uzun ve karmaşık bir tartışma süreci başlatacak. Fakat yeni bir sistemin oluşturulması en azından aylar alabilir ve belediye başkanı karşı çıktığı için yapılabileceği de garanti değil.

Yıllardır bunun mücadelesini veren ırkçılık karşıtları ise, bunun çok önemli bir dönüm noktası olduğunu söylüyor. Fakat yorumcular bunun öncesinde Minneapolis’i polis teşkilatının nasıl şekillenmesi gerektiği konusunda uzun ve karmaşık tartışma sürecin beklediğine dikkat çekiyorlar. Minnesota merkezli Black Vision (Siyah Vizyon) grubunun sözcüsü Kandace Montgomery “Bu noktaya gelmek için bu kadar ölmemiz gerekmemeliydi. Silahlı ve kimseye hesap vermeyen devlet destekli polis devriyelerinin siyah avına çıkmadığı bir durumda daha güvenli olacağız” diye konuştu.

Bugün Kongre’de de Demokratlar’ın poliste reform konusunda kapsamlı yasa tasarıları sunması bekleniyor. ABD’de daha önce de bazı şehirlerin polis teşkilatları dağıtılmıştı. 2000 yılında California Compton ve bundan 12 yıl sonra New Jersey polis teşkilatları lağvedilmiş ve yerlerine daha yerelleşmiş ve daha büyük örgütlenmeler getirilmişti.

Bütün dünyaya yayılan ırkçılık karşıtı protestolar, ABD’de Pazar gecesi genelde sakin geçti, bir kent hariç: Seattle. Batı yakasındaki Washington eyaletine bağlı Seattle’da gece yarısı sokaklar savaş alanına döndü.

Seattle Emniyet Müdürlüğü önünde toplanan binlerce gösterici, polis ve ulusal muhafızlarla saatlerce çatıştı. Zaman zaman patlama seslerinin duyulduğu sokaklarda polis ses bombası kullandı.

Polis ekipleri göstericileri dağıtmak için biber gazı sıktı, protestocuların ise barikatlar kurduğu görüldü. Uluslararası haber ajansları, gösterilerden çok sayıda fotoğraf servis etti.

Resmi açıklamaya göre, göstericiler Capitol Hill semtinde polis ve ulusal muhafızlara taş, şişe ve patlayıcılar attı. Birçok polis çatışmalar sırasında yaralandı.

Kuzey Carolina eyaletindeki Cary kentinde ise, polis memurları ve halk, ‘alçakgönüllülük ve sevgiyi ifade etmek’ için, İncil’den, İsa’nın öğrencilerinin ayaklarını nasıl yıkadığına dair hikayesini tekrarlayarak siyah dini liderlerin ayaklarını yıkadı.

Eski papaz olan Faith Wokoma ve eşi Soboma Wokoma liderliğindeki Eski Kilise Merkezi üyeleri, insanların bir araya geldiği birlik ve dua yürüyüşünün düzenlenmesine yardımcı oldu. Etkinliğin bir parçası olarak, üç beyaz polis memuru ve diğer üç beyaz katılımcının papaz Faith ve Soboma Wokoma’nın ayaklarını yıkadığı bir ‘Ayakları Yıkamak’ töreni yapıldı. Bir sosyal medya kullanıcısı, törenin videosunu “Uzlaşmanın nasıl göründüğünün güçlü bir şekilde görüntülenmesi. Irkçı iyileşme böyle başlıyor” yazısıyla paylaştı.

ABD’de yeni bir dönemi başlatan George Floyd için ilk törenler geçen hafta yapılmıştı. Evinin bulunduğu Teşas Houston’da bugün binlerce kişinin ziyaret etmesi beklenen Floyds’un cenazesi, yarın yalnızca ailesi ve yakınlarının katılacağı bir törenle toprağa verilmek üzere Minneapolis’e götürülecek.

Orduyu sokağa çıkaracağını söyleyerek ABD’yi birbirine katan aşırı sağcı başkan Donald Trump’a ise, tepkiler dinmiyor. The Independent’ın Washington büro şefi John T Bennett’ın ABD analizi, “10 yıldan uzun zamandır Pentagon üzerine haber yapıyorum ama bu hafta Washington DC’de yaşananlar beni dehşete düşürdü” başlığını taşıyor:

“Güçlü pervaneleriyle vitrin camlarını titreten ve ağaç dallarını koparan Blackhawk helikopterleri protestocuların üzerinde uçtu. 11 Eylül sonrası Amerika’nın Afganistan ve Irak’ta yol açtığı talihsiz maceraların hatırasını zihinlerde canlandıran taba rengi boyanmış ABD askeri helikopterleri projektörlerinin parlak ışığını kalabalığa doğrulttu.

Fakat bu hadise birçok Amerikalının haritada bulmakta zorlanacağı bir ülkede yaşanmıyordu. Burası Amerika sözüm ona Birleşik Devletleri’nin, sözüm ona başkenti Washington DC idi.

Sanki bu güç gösterisi Washington’daki gazilerin en kinik olanını bile daha sabırsız, karamsar ve endişeli yapmaya yetmezmiş gibi pazartesi gecesi belki daha da tedirgin edici bir askeri konuşlandırma gerçekleşti.

Tıpkı Minneapolis’te beyaz polis memurlarının elinde ölen siyahi George Floyd’un ölümüne tepki gösteren protestocuları taciz etmek için kullandığı Blackhawk helikopterleri gibi ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Mark Milley de Washington sokaklarını dolaşırken muhabere kamuflajındaydı. Savunma Bakanı Mark Esper da Pentagon, kendi deyimiyle, ‘muharebe alanında hakimiyet kurmaya’ çalışırken oradaydı.

Muharebe alanı, ha?Bu satırların yazarı Pentagon ve kongreden onaylı savunma sanayi altyapısı üzerine 13 yıl boyunca haber yaptı. İnanın bana, Esper ve üst düzey askeri yetkililer ‘muharebe alanından’ bahsediyorsa ölümcül bir güç kullanarak ona ‘hakim olmayı’ kastediyordur.

Pazartesi günü erken saatlerde Beyaz Saray’ın önayak olduğu bir konuşmada Esper bir grup valiye “Bence ne kadar erken toplanıp muharebe alanında hakimiyet kurarsanız o kadar çabuk dağılırlar ve doğru düzene geri döneriz” dedi. Aynı konuşmada Donald Trump da başkent de dahil ABD şehirlerinde Amerikan yurttaşlarının devam eden protestolarını bastırmak için ABD ordusunu yardıma çağırırken benzer yorumlarda bulunmuştu.

Zamanında Başkan Barack Obama’nın kanunlaştırdığı sağlık tasarısını protesto etmek için neredeyse tamamı beyaz muhafazakar vatandaşlardan oluşan bir grup, DC’de toplandığında zamanının Savunma Bakanı Robert Gates veya Genelkurmay Başkanı Amiral Michael Mullen’ın Başkan Obama’nın Amerikan vatandaşları üzerinde güç kullanmak için DC Ulusal Muhafız birliklerini devreye sokma emrini kabul ettiğini hayal edin.

Gates’in veya Amiral Mullen’ın Başkan Obama’yla, bir kiliseye yürümeyi kabul ettiğini ve 44. Başkan’ın lider kadrosuna danışmadan federal kolluk kuvvetlerine o muhafazakar protestocular üzerinde plastik mermi ve göz yaşartıcı gaz kullanmalarını emrettiğini düşünün.

Biliyorum. Biliyorum. O Çay Partisi günlerinde muhafazakar protestoculara ofis binalarını ve şehir merkezindeki mağazaları yağmalayan bir grup azmettirici katılmamıştı. Bu makul bir nokta. Yağma olayları kabul edilemez. Fakat sırf başkan protestoları ele alış şekline dair televizyon kanallarında yapılan haberlere ve koronavirüs tecridinden sonra işletmelerin açılır açılmaz tekrar kapanmak durumunda kalmasına kızdı diye Washington’ın Şam’a dönmesi de kabul edilemez.

Gates’i ve artık emekli olan Amiral Mullen’ı onca yıl takip etmiş bir gazeteci olarak ikisinden birinin Esper’in ve General Milley’nin sadece 24 kederli saat önce yaptığı şeyi onaylayacağından şüpheliyim. Ben bahsimi içlerinden birinin, veya ikisinin de, emri reddedip ya istifa edeceğine ya da Obama’yı kendilerini kovmak zorunda bırakacağına oynardım.