İmamoğlu 5 yılda borçsuz aldığı İETT’yi nasıl iflas ettirdi!.

Yerel seçimlere doğru 5 yıllık CHP’li İBB yönetiminin ikinci İSKİ skandalı olarak tarihe geçen kazalar, arızalar, zamlar ve skandallarla dolu İETT karnesini sizler için derledik!.

Yerel seçimler için geri sayım başladı…

31 Mart’ta sandık kurulmadan önce ise 5 yıldır İstanbul’da görev yapan CHP’li Ekrem İmamoğlu yönetimindeki kadroların karnesi halkın gündeminde..

5 yıl boyunca hizmet anlayışından uzak yönetimin İstanbullulara en büyük eziyeti ise toplu ulaşım oldu..

Özellikle İETT’nin tarihinin en kötü dönemini geçirdiği bu süreçte, kazalar, arızalar, yolda kalmalar ve zamlar gündemden düşmedi.

İşte İBB’de yapılmayanıyla ve yanlış yapılanıyla 5 yıllık CHP dönemi…

1- Ulaşımda verilen sözler tutulmadı: Gerçekleşmeyen vaatler

Temel atmama törenleri ile İBB kariyerine başlayan Ekrem İmamoğlu, ulaşım alanında da 2019’da verdiği vaatlerini yerine getirmedi.

Bu kapsamda sözü verilen ve yerine getirilmeyen 20 vaat şöyle sıralanabilir:

1. İETT için 15 yeni garaj
2. Özel halk otobüslerinin İETT garajlarına alınması
3. İETT yolculuk süresinin azaltılması
4. Tüm ulaşım sistemleri arasında ilk aktarma ücretsiz ulaşım
5. Megabüs Projesi
6. 12 yaş altı çocuklara ücretsiz ulaşım
7. 12-25 yaş arası (öğrenci olmayan) gençlere %40 indirimli ulaşım. Cumhur İttifakı’nın 2022’de İBB Meclisinde aldığı “öğrenci ulaşımına %40 indirim” kararı uygulanmadı.
8. Belediye çalışanları ve belediye gönüllülerine ücretsiz ulaşım
9. Megabüse ulaşımı sağlamak için besleme otobüs hatları
10. Metrobüs güzergâhındaki ters gidiş-geliş uygulamasına son verilmesi
11. Metrobüsün günlük yolcu kapasitesinin 1,5 milyona çıkması
12. Entegre ekspres otobüs ve minibüs hatları
13. ÖHO sisteminin kalitesinin arttırılması için şoförlerin sürekli eğitimlere tabi tutulması
14. Toplu taşıma öncelikli sinyalizasyon sistemleri
15. Tüm otobüs hatlarının en yakın deniz ulaşımı iskelesi ve metro istasyonuna ulaşacak şekilde düzenlenmesi
16. Toplu taşıma duraklarına diğer araçların park etmesinin önlenmesi için sistemler kurulması
17. Elektrikli Otobüs Alımı
18. Halk otobüslerine özel garaj
19. Metrobüs durak başına ücretlendirmenin otobüslerde de olması
20. Ayakta giden öğrenciler için otobüste alanlar oluşturulması

Ulaşıma 5 yılda yüzde 580 zam yapıldı

Yerine getirilmeyen vaatler arasında ulaşımda özellikle öğrencilere indirim yer alırken bu vadin tam tersine işler yapıldı.

Öyle ki İstanbullu ulaşım zamlarından belini doğrultamaz hale geldi.

Bu dönemde toplamda yüzde 580 olmak üzere zam yağmuru şöyle geldi:

– “Öğrencilere ulaşım ücretsiz olacak” dediler, öğrenci biletine %590 zam yaptılar.

– “25 yaş altındaki tüm gençlere toplu taşımada %40 indirim olacak” dediler. Öğrenci biletine %590 zam yaptılar.

– Cumhur İttifakı’nın 2022’de İBB Meclisinde aldığı “öğrenci ulaşımına %40 indirim” kararı uygulamadılar.

– “Toplu taşımada ilk aktarma ücretsiz olacak” dediler. İlk aktarma ücretini tam basımda 12,67 TL’ye; öğrenci biletinde 3,78 TL’ye çıkardılar.

– Ulaşımda “12 yaş altı ücretsiz” olacak dediler, yapmadılar.

Bu zamlar sonucunda bir önceki AK Parti dönemiyle so dönem arasında adeta bir uçurum oluştu.

AK Parti döneminde (Mart 2019) tam bilet 2,6 TL’yken son zamlarla 17,7 TL’ye ulaştı.

Öğrenci bileti 1,25’ten 8,63’e; Aylık tam abonman 205 TL’den 1388 TL’ye, öğrenci abonman 40 TL’den 250 TL’ye çıktı.

İETT’yi batma noktasına getiren sorunlar yumağı

5 yıllık dönemde İETT’nin yönetiminde ve projelerinde de sorun üzerine sorun yaşandı. İETT’nin filo yapısı bozulurken trafik sorunları artış gösterdi.

İşte 5 yıllık dönemde İETT’de yaşanan o sorunlar:

Trafik yoğunluğunun %91’e kadar çıktığı görüldü.

– Avrupa’nın en genç otobüs filosuna sahip olan İETT, Avrupa’da en fazla arıza yapan, yolda kalan, yolcu mağduriyeti yaşatan kurum haline getirildi.

– Raylı sistem, deniz ulaşım ve minibüslerde hat entegrasyonu yapılamadı.

– ÖTİS sistemi çalıştırılamadı.

– Özel Halk Otobüsleri ile İETT hatlarını optimize edilmedi.

– Özel Halk Otobüslerinin hak edişleri ödenmedi.

– İstanbul’daki trafik yoğunluğunun azaltılabilmesi için toplu taşıma araçları ile ilgili en ufak bir iyileştirme yapılmadı.

– Nostaljik tünel, 1871’den bu yana ilk defa arıza yaptığı sırada yolcularını karanlıkta yürümeye mahkum etti.

– İETT’nin İBB’den alığı bağışların gelirlere oranı 2018’de %19 iken 2022’de %54, 2023’te ise %68’e yükseldi. İETT mali özerkliğini kaybetti.

– 2018’de İETT’nin gelir ve gider gerçekleşmesi arasındaki fark -80 milyon TL iken 2022’de -2, milyar TL’ye çıktı.

– AK Parti iktidarı döneminde İETT yılda ortalama 375 otobüs satın alırken CHP döneminde yılda ortalama 79 otobüs satın alındı.

– 2019’da AK Parti yönetimi, İETT’yi km başına dönem net karı 0.65 TL, dolar bazında da 0.11 dolar ile teslim etti. CHP’li İBB döneminde İETT, km başına 2022’de 6,56 TL, dolar bazında ise 0,35 dolar zarar etti.

– Ulaşım Akademisi’nin sadece maketi yapıldı.

– Metrobüs üretici bir firma “yetersizsin” denilerek İETT ihalesinde devre dışı bırakıldı.

– 2022 Sayıştay raporunda İETT ile ilgili 17 adet usulsüzlük tespit edildi.

– İETT‘nin 2019 sonu itibarıyla 725 milyon 942 bin TL olan borcu, 2022’de 7 milyar 185 milyon TL ’ye yükseldi.

– 2019, 2020 ve 2021 yıllarında, İBB şirketi olan OTOBÜS A.Ş.’de önceki dönemlerde alınan 130 adet otobüsün İETT’ye devredilmesi dışında, İETT otobüs filosuna herhangi bir araç ilavesi olmadı.

– Bu yıllarda hurdaya ayrılan otobüs sayısı: 177

– Önceki dönemlerde İETT’nin ve İBB’nin öz kaynaklarıyla 3 bin 205 otobüs alınmışken, 2019 yılından bu tarafa sadece 160 metrobüs alındı. Bunun dışında hiç otobüs alınmadı. (Haziran 2023 itibariyle)

– 2019’da 66, 2020’de 51, 2021’de 60 ve 2022 yılında 37 olmak üzere toplam 214 otobüs İstanbullulara hizmet vermekten çıkarılarak hurdaya ayrıldı.

CHP’li brokratlar İETT’ye dolduruldu

Tüm bu teknik ve maddi sorunların yanında İETT kurum olarak da yozlaşmış bir yapıya dönüştü.

Halk arasında İETT CHP’nin arpalığına dönüştü yorumlarına neden olan atamalar art arda geldi.

İETT 4,5 yılda 5 genel müdür değiştirdi.

İmamoğlu, İETT’de göreve getirdiği bürokratları görevden aldı, sonrasında onların yerine göreve getirdiği bürokratları da görevden aldı.

CHP’li meclis üyesi siyasi kayyum olarak İETT’ye atandı.

Bütçe artıkça arızalar da arttı

Skandalın en büyüğü ise 5 yılda bitmek bilmeyen kaza ve arızalar.

Öyle ki İETT’de bütçe ve personel sayısı arttıkça arıza vakası da artış gösterdi.

5 yıllık bütçe ve arıza verileri ise şöyle:

Otobüs bakım/onarım hizmetlerinin bütçe içindeki payları:

2016: %9,83
2017: %10,94
2018: %9,39
2019: %9,92
2020: %11,92
2021: %16,52

İETT personel sayısı:

2018: 5.291
2023: 6.324

● Otobüs bakım/onarım hizmetlerinin bütçe içindeki payı ve İETT personel sayısı artmasına rağmen İETT araçlarında 4 yılda yaklaşık 700 bin arıza gerçekleşti.

2019: 140 bin 874
2020: 133 bin 381
2021: 157 bin 902
2022: 247 bin 549

İstanbul’da günlük arıza rekoru kırıldı

Tüm bunlara rağmen yönetimin iddiası ise arıza sayılarında ‘inanılmaz düşüş’ yönündeydi..

Buna karşın rekor kırıldığı anlaşıldı..

CHP’li İBB Başkanı, 4 Aralık 2023’te “İETT otobüsleri arıza yapıyor ama arıza yapmayan araç olmaz. Arıza sayısında inanılmaz düşüş yaşattık.”dedi..

Bu sözlere karşın, 26 Temmuz 2023’te İstanbul genelinde bir günde 1.850’den fazla otobüs ve metrobüs arızası yaşandı. İstanbul, böylece dünyada aynı anda en çok otobüs bozulan şehir oldu..